Yıllar önce, henüz biz çocukken, çöpçüler büyük çaplı bir grev yapmıştı, hatırlayanlar olacaktır. Sanırım yaz mevsimiydi. Uzun süre toplanmayan çöpler ve tehlikeleri birçok habere konu olmuştu. İşte tam o dönemde, yanılmıyorsam Leman dergisinde çıkan bir karikatürü hatırlatıyor bana ilk anda ‘çöpsüz hayat’: Pencereden mahalleye bakarak konuşan kadın, diğer evlerin önünde dağlar gibi biriken çöpleri kocasına göstererek ‘’Bunca zamandır evin önüne bir poşet olsun çöp çıkaramadık, fakirlikten konu komşuya rezil olduk’’ diye dırdır ediyor.

Karikatürdeki kadının haklı olduğu bir taraf var: Çöpümüz, yaşadığımızın bir kanıtı gibi. Yiyor, içiyor, alıyor, harcıyor, bitiriyor, tüketiyoruz. Çöpümüz isteklerimiz, kaprislerimiz, meraklarımız. Çöpümüz var çünkü işimize yaramayanları atacak kadar özgürüz. Çöp kutusu sadece basit bir poşet, plastik bir kova, şık bir teneke değil, seçme özgürlüğümüz. Bizden çıksın da, sonra nereye gideceğini pek önemsemiyoruz.

Arkadaş tavsiyesiyle izlediğim bir TED konuşmasından sonra epeyce bir süreyi aynı konu hakkında okuyarak geçirdim: Sıfır çöp çıkararak yaşamak. Başlangıçta imkansız gibi görünüyor ama yazılanları okursanız, birazcık da ilginizi çekerse ikna olmak ve neden olmasın diye düşünmek an meselesi. Bugünden yarına geride hiçbir çöp bırakmadığımız bir hayata geçiş yapmak mümkün değil, ama hemen bugünden başlayarak bir fark yaratmamız mümkün. Aktivist ve girişimci Lauren Singer, bize pratik bir yol haritası sunuyor, başlangıç için basit ama etkili adımları paylaşıyor. Ben de bu bilgiler arasında gözüme çarpan en önemli 2 adımı biraz daha açmak istiyorum:

* Önce çöpümüzü inceleyerek başlıyoruz işe: Neleri atıyoruz, ne sıklıkta, ne kadar çöp çıkartıyoruz

Bu aşama, ne kadar çok paketlenmiş yiyecek, giyecek, temizlik ve bakım malzemesi satın aldığımıza dair farkındalık yaratmak için. Açık olarak, pazardan, kimi durumlarda direkt üreticiden ve ambalajsız alabileceğimiz birçok ürün için ne çok para ödediğimizi fark ediyoruz çöpümüze yakından bakınca. Her gün süpermarkete uğramak yerine haftada bir semt pazarından, bez torbamıza yükleyip taze taze tüketebileceğimiz bir dolu meyve, sebze, bakliyat ve kahvaltılık malzeme seçeneği var oysa. Birçok temizlik ve bakım ürünü ise, satın almak yerine kendi başımıza da yapabileceğimiz kadar kolay.

* Sonra dönüp kendimizi inceliyoruz: Neden daha az çöp çıkardığımız bir hayat istiyoruz

Her konuda olduğu gibi çöp konusunda da kalıcı adımlar atmak için sağlam bir motivasyona ihtiyacımız var. Kimimizin derdi zararlı kimyasalları, petrol/plastik türevlerini hayatından çıkarmak ve sağlığına yatırım yapmak, kimisi için çevreyi koruma yolunda pozitif bir değişim yaratmak ve örnek olmak. Hedefimiz ne olursa olsun az çöp çıkarmanın ortak kazancı, daha az kirlettiğimiz bir dünyada, daha az poşet/paket/ambalaj kalabalığıyla yaşamak oluyor. Hayatımıza ve midemize giren, bedenimize temas eden her şeyin içeriğine dair rahat ve güvende hissediyoruz kendimizi.

Hadi ‘çöpsüz’ pek iddialı ama, ‘daha az çöple’ yaşamak sizin de ilginizi çekiyorsa aşağıdaki sitelere göz atabilirsiniz. Her konuda aslında o kadar çok alternatif var ki bahanelerimiz geçersiz.

http://www.zerowastehome.com

http://www.goingzerowaste.com

https://myzerowaste.com

http://paredownhome.com

Çöpsüz yaşam yolunda uzun zamandır denemeler yapan yabancı örnekler kadar yerli siteler de bulunuyor. Basit bir internet aramasıyla birçok Türkçe tarif ve ipucuna ulaşabiliyoruz artık. Ama ulaştığımız tüm bu bilgileri hayata geçirmek bize kalmış.

Gönlümüzün zengin, çöpümüzün fakir olması dileğiyle!

Ege